 |
| Pamiatki z Halifaxu |
Halifax to nie tylko homary, to takze wspaniala historia miasta. Wloczenie sie po porcie wsrod roznych tawern i restauracji z homarami to wielka frajda, ale takze nalezy wjechac na gore do Halifax Citadel. Stamtad ma sie piekny widok na port i cale miasto. No i poznac historie miasta, jak i calej wspanialej prowincji jaka jest Nowa Szkocja. Z prezentow kupilem replike historycznej broni krotkiej w cytadeli + 2 ksiazki: Thomas H. Raddall, "Halifax Warden of the North" + Laura M. Mac Donald, "Curse of the Narrows: The Halifax Explosion 1917" + fotka.
"The dead, the dying and the severely injured lay about the streets, amid ghastly, bleeding fragments of what had been human beings' heads and limbs" - GRAHAM METSON
Dzis sobie powracalem myslami i wspomnieniami z wycieczek do Nowej Szkocji z Rysiem. Lubial wyskoki ze mna i poznawanie historii Kanady. Wschodnia Kanade jako tako poznalismy. Warto. Nie tylko ze wzgledow krajobrazowych, ale takze bogatej historii. Wschod Kanady jest kolebka tego kraju, to tam narodzil sie koncept panstwa kanadyjskiego. To trzeba wyczuc nie tylko w lokalnym powietrzu i wsrod lokalnych mieszkancow, ale takze w intelektualnym jestestwie owczesnych Ojcow Konfederacji. Tam byc i umiec sie przeniesc w czasie 150 lat do tylu, to jest dopiero przygoda.
"For 800 metres around the blast site, all the buildings were obliterated and everything within 1.5 kilometres was destroyed."
At 9:04:35 a.m., a massive explosion all but wiped out Richmond, wrecked houses in neighbouring Africville and across the harbour, heavily damaged Dartmouth and obliterated Turtle Grove, a small Mi'kmaq community.
The blast lifted the more than three-million kilogram Mont-Blanc 300 metres into the air, flung nearby tugs and ships onto the land and deposited several tonnes of rock from the harbour bottom onto the superstructure of one ship.
Much of Mont-Blanc became shrapnel. The shank of the anchor, weighing more than 500 kilograms, flew 3.5 kilometres. Smaller fragments fell in a deadly iron rain.
A supersonic blast wave killed more than 1,600 people instantly, destroying their internal organs or throwing them like rag dolls against brick and stone walls, fences and trees, or mortally wounding them with flying shards of glass, wood and metal. Buildings and houses were blown apart. Whole families were killed as their houses collapsed one storey onto another. People were crushed and battered and slashed, on the street, in schools and factories, foundries, breweries, rail yards and dockyards.
Sailors on ships were killed by dozen. Aboard HMCS Niobe, Able Seaman Bert Griffith saw Mont-Blanc vanish, then "an awful noise [and] all kinds of things falling. It was shrapnel and bits of the side of the ship," he wrote in a letter to his wife, quoted by grandson John G. Armstrong in a 1998 article in The Northern Mariner.
On shore, the blast wave was followed by a vacuum that sucked the air out of houses and buildings. Windows exploded outward into the streets. Contents were sucked out of stoves and furnaces, cupboards, closets and drawers, clothing off people. Then a blast wind filled the low-pressure area, blowing back toward the harbour, wreaking yet more havoc.
Even in Lawrencetown, 20 kilometres away, people "felt something like a blow in the face and then a sort of recoil or pull back in the opposite direction," wrote Graham Metson in The Halifax Explosion: December 6, 1917.
A 5,000C fireball vaporized water around the Mont-Blanc and created a six-metre wave that flung ships ashore and swept sailors to their deaths. It swamped the land, climbing about 18 metres above the high-water mark, drowning survivors and causing buildings to collapse like grain before a gust of wind, as one witness described it.
For 800 metres around the blast site, all the buildings were obliterated and everything within 1.5 kilometres was destroyed. The blast smashes railway cars and mangled the rails. Glass shattered even in city neighbourhoods farthest away. The explosion was heard in Charlottetown and on Cape Breton Island, nearly 300 kilometres distant - and far, far out to sea.
Some 1,600 houses had been demolished, 9,000 people were left homeless, and 25,000 others were without adequate shelter, wrote Laura M. MacDonald in Curse of the Narrows: The Halifax Explosion 1917.
Some 200 sailors died; nearly 90 children were killed while walking to school; more than 120 died at Richmond Printing Company, Hillis & Sons Foundry and the rail yards; the seven-storey Acadia Sugar Refinery collapsed; Wellington Barracks was heavily damaged, a dozen personnel were killed an nearly 400 were injured.
Along the shore "amidst the ruins wandered a few dazed creatures, , blood-stained and in rags" - the few survivors of the military guard nearest the explosion, recalled Royal Navy Rear-Admiral Bertram Chambers, the port convoy officer, in an article in Naval Review. Survivors wanted, their faces "chalk-white with terror...black with the 'black rain' and smeared with blood," wrote Metson. "The dead, the dying and the severely injured lay about the streets, amid ghastly, bleeding fragments of what had been human beings' heads and limbs."
More than 80 crew of cargo ships Curaca and Calonne, loading horses at piers 8 and 9, were killed, as were nearly 70 aboard the SS Picton at the sugar refinery wharf. Forty-five died when Curaca was flung across the harbour by the six-metre tsunami. Nearby schooners were obliterated.
Workers who survived the blast rushed home only to find their houses gone, loved ones dead, dying, injured or missing. Embers scattered from toppled stoves and furnaces set houses and buildings afire.
The harbour was a mess. Three dozen other ships and many tugs docked or working in the harbour were damaged, some now wrecks or hulks. Flotsam was everywhere, clogging the shoreline. Every vessel in the harbour had been peppered with shrapnel.
"It is beyond me to describe the absolute terror of the situation," wrote HMCS Acadia sailor Frank Baker in his diary, recently donated to the Dartmouth Heritage Museum. "For miles around, nothing but a flaming inferno.
"Fires broke out on ships all around and hundreds of small crafts had been blown to hell. The sea presented an awful scene of debris and wreckage," wrote Baker. "What...had been beautiful vessels were now terrible wrecks, their crews all dead and bodies, arms, etc. were floating around in the water" (Sharon Adams, The Halifax Explosion. A collision between two ships in Halifax harbour in 1917 sets off an explosion unrivalled until the atomic bomb. An entire neighbourhood was destroyed, thousands killed and injured, thousands more left homeless. Army and Navy personnel worked shoulder-to-shoulder with civilians on rescue, recovery and reconstruction", LEGION MAGAZINE, November/December 2017).
*
Halifax Explosion At 8:45 M, 6 Dec 1917, at the height of WWI, the Belgian Relief vessel Imo, through human error and negligence, collided with the French munitions carrier Mont Blanc in the narrowest part of Halifax harbour. Sparks generated by the collision ignited benzol stored on Mont Blanc's deck: the burning liquid then seeped into the holds, where it lit 2766 t of piric acid, TNT and guncotton. At 9:06 the munitions ship blew a mile high in the world's greatest man-made explosion before Hiroshima.
Over 2.5 km2 of Halifax's industrial N end was totally levelled, wither by the blast, the subsequent tidal wave or the raging fire caused when structures collapsed inward on roaring stoves and furnaces. Homes, offices, churches, factories, vessels, the railway station and freight yards - all were obliterated. Further from the epicentre, Citadel Hill deflected shock waves away from S and W Halifax, where shattered windows and doors were the predominant damage. Across the harbour, Dartmouth suffered devastation to a lesser degree, since its N section was sparsely developed. The blast shattered windows in Truro, 100 km away, and was heard in Prince Edward Island.
Out of a population of less than 50 000, over 1600 people died and 9000 were injured, including 200 blinded by flying glass. Sixteen hundred buildings were destroyed and 12 000 damaged; 600 people were homeless and 20 000 lacked adequate shelter. Total damage amounted to $35 million. The misery was compounded by a forced evacuation of the city, necessitated by fire threatening the main dockyard magazine, and by appalling weather conditions in the days immediately following the explosion.
Relief assistance was immediate and extensive. Trains from throughout the Maritimes and from central Canada and New England brought medical aid, food, clothing, building materials and skilled labourers. The continuing assistance provided by the Massachusetts Relief Committee was particularly noteworthy. Money donated by government, industry and individuals worldwide eventually totalled some $30 million, and was administered 1918-76 by the Halifax Relief Commission.
LOIS KERNAGHAN ("The Canadian Encyclopedia", HURTIG PUBLISHERS, Edmonton 1988).
Caly dzien przesiedzialem w domu. W szlafroku. Troche studiowalem wielki wybuch w Halifaxie. Duzo tez o nim w CBC radio. Sile i skale tego wybuchu mozna sobie tylko porownac z wybuchem bomby atomowej w II wojnie swiatowej. Konwencjonalny wybuch w Halifaxie w 1917 roku byl mocy 1/5 wybuchu tego nad Hiroszyma w 1945 roku. Czyli Halifax prawie 30 lat wczesniej przezyl mala Hiroszyme. Wielki wybuch jest w DNA kazdego mieszkanca Nowej Szkocji. Totez zrozumiec tych ludzi trzeba studiowac ich historie, a szczegolnie przetrwanie tak wielkiej katastrofy. Bo w straszliwych tragediach tworzy sie duch narodu.
Zadzwonila Tereska z NY. Pyta dlaczego nie dzwonie. Mowie, ze nie ma sensu dzwonic jak wszystko jest OK. W mysl zasady "no news, good news". Poza tym, o czym gadac? Chce zebym przyjechal na swieta. Na swieta do Ameryki. Ja biedny emeryt. Nie stac mnie. Poza tym kanadyjski paszport mi sie skonczyl. A wyrobienie potrwa, a tu swieta za progiem. A na polski paszport, ktory jest wazny, musze prosic wize do USA. Gimme a break. Szkoda zachodu. Zaprosilem Tereske tutaj. Mowi z checia, ale latem.
*
"Ruszajac na wojne bez Francji to jak isc na polowanie bez akordeonu. Zostawisz tylko kupe glosnego balastu" - JED BABBIN
00:07 Hrs. Jem kawalek ananasa.
00:35 Hrs. Jem 2 garstki migdalkow + suszone zurawiny + 2 suszone sliwki.
00:38 Hrs. Siusiu (jasno-slomkowe + puszyste).
00:44 Hrs. Pije szklanke herbaty ziolowej 7x7 + sezamka + tabletka witaminy B100 Complex + tabletka 100 mg witaminy B1 + tabletka 250 mg witaminy B6.
00:50 Hrs. Jem banana.
01:24 Hrs. Siusiu (przezroczyste + puszyste). Waze sie przed pojsciem do lozka. 74 kg + lektura lozkowa "Leczenie Dieta: Wygraj z Candida!", szlachcica Marka Zaremby h. Zaremba.
Czlowiek przeciazony odchodami rozwinietej kandydozy jest ciagle zmeczony, latwo krytykuje otoczenie, szybko sie irytuje z byle powodu i wpada w zlosc, dreczy go poczucie zniechecenia, pesymizm, a nawet popada w przewlekla depresje. Czesta zmiana nastroju, placzliwosc, nieuzasadnione odczuwanie leku i ciagla potrzeba spozywania cukru powoduja brak koncentracji, a sarkastyczna zartobliwosc i zlosliwosc wzgledem otoczenia sprawiaja, ze do powyzszych dolegliwosci dochodzi poczucie osamotnienia i bycia odrzuconym. Przy zaawansowanej kandydozie moga wystapic klopoty z pamiecia, brak ambicji, sklonnosc do spozywania alkoholu (Marek Zaremba, "Leczenie Dieta: Wygraj z Candida!", PASCAL, Bielsko-Biala 2016).
01:57 Hrs. Siusiu (prawie przezroczyste + puszyste).
02:50 Hrs. Budzi mnie siusiu (przezroczyste).
03:44 Hrs. Budzi mnie siusiu (prawie przezroczyste + puszyste).
04:52 Hrs. Budzi mnie siusiu (zoltawe + puszyste).
07:11 Hrs. Budzi mnie siusiu (zoltawe + puszyste).
08:05 Hrs. Budzi mnie siusiu (zoltawe + puszyste). Na dworze blekitne niebo + slonce + wiatr. Temperatura na tarasie 6C + temp. w kuchni 21C + zrywam kartke z kalendarza: "Kazdy garnek znajdzie swoja przykrywke" - MADROSC LUDOWA.
08:15 Hrs. Lektura tronowa. "Najwyzszy Czas!".
"Panstwo Srodka zawsze uwazalo, ze wszyscy inni to barbarzyncy i nie ma co na nich marnowac czasu. Mozna tylko i wylacznie ich wyzyskiwac. Wolny rynek nie ma racji bytu w Chinach. Jest system koncesji dla barbarzyncow" - PROFESOR MAREK JAN CHODAKIEWICZ
RAFAL PAZIO: Dlaczego bardziej oplaca nam sie wspolpraca z Amerykanami niz Chinczykami?
PROF. MAREK JAN CHODAKIEWICZ: Polsce bardziej oplaca sie wspolpraca z Amerykanami niz z Chinczykami z tego samego powodu, z jakiego Europie Zachodniej bardziej oplaca sie dominacja amerykanska niz sowiecka. Ameryka jest odleglym hegemonem, ktory interweniowal, inwestujac przede wszystkim. Dodatkowo dawal parasol nuklearny, a wtedy Europa zachodnia sie rozwijala w spokoju. Taki paradoks: bron nuklearna gwarantem spokoju. Tymczasem Chiny staraja sie zdominowac i wysysac wszystko; potrafia narzucic to, co im odpowiada. Stany Zjednoczone narzucaja tylko tyle, na ile kraj-gospodarz sobie pozwoli. Jezeli jest mocna swiadomosc narodowa i twarde elity, to USA zgodza sie z propozycjami swoich sojusznikow: od zielonych lewakow w Niemczech czy Holandii az nawet po dyktature w Korei Poludniowej czy na Filipinach. Ameryka obecnie zgadza sie na islamistyczne rzady w Turcji, tak ja zgadza sie na rzady wojskowych. Woli demokracje, naturalnie, ale jak jej nie ma, to Waszyngton dostosowuje sie. Chiny, jak im cos nie odpowiada, manewruja i wymuszaja posluszenstwo. Sa zupelnie bezwzgledne, jak Sowieci. Na przyklad w Afryce nie bardzo lubia prozachodnie rzady, ale z nim wspolpracuja. Bezwzglednie wola dyktatury. Podtrzymuja je - od Sudanu do Angoli. Gdy zaczyna sie gadanie o prawach czlowieka i niezadowolenie, Chiny uzywaja swoich sluzb i wplywow, aby pomoc dyktatorom zmiazdzyc takie srodowiska w krajach afrykanskich. Ma byc wysysanie afrykanskich bogactw i wyzysk sily roboczej. A jak sie nie da ludzi wyzyskiwac, to Afrykanow wywala sie z pracy i sprowadza sie niewolnikow z Chin czy Korei Polnocnej. Pekin sie nie patyczkuje. To pod czyim jarzmem chcialby Pan jeczec? Chinskim czy amerykanskim? ("Jak rozmawiac z Ameryka. Z prof. Markiem J. Chodakiewiczem rozmawia Rafal Pazio", NAJWYZSZY CZAS!, 14 - 27 sierpnia 2017).
08:50 Hrs. Wskakuje na wage APSCO. 71 kg. Ludzie na ulicy opatuleni + kaptury na glowach + slonce.
09:17 Hrs. Glos smieciarki. Oprozniaja pojemniki ze smiecmi.
10:00 Hrs. Wkladam sloik z przegotowana woda do zamrazalnika na wode strukturowana. CBC radio podaje temperature w Toronto minus 2C. Temperatura na tarasie 7C + temp. w kuchni 24C.
10:05 Hrs. Biore lyzke stolowa oleju z lnu.
1):13 Hrs. Nakladam kurtke na szlafrok i wychodze aby wziac pojemnik oprozniony z chodnika + mrozne powietrze + wiatr + dzwiek Izabelinek na werandzie + podnosze z werandy "National Post" z "Russia banned from winter Olympics. Buzzer sounds on doping deniers as IOC makes right call. 25 athletes disqualified. 13 medals stripped. $15M fine to pay for probe" na okladce.
10:24 Hrs. 1-sza szklanka wody + 1/2 cytryny.
10:30 Hrs. 2-ga szklanka dwody + 1/2 cytryny + 2 daktyle.
10:55 Hrs. Jem banana + CBC radio podaje temperature w Toronto 0C.
11:10 Hrs. Pije szklanke herbaty ziolowej Zdrowa Watroba + ciasteczko szkockie Walkers + 3 kapsulki 200 mg (600 mg) Magnesium Bisglycinate + tabletka 25 mg Zinc + 6 tabletek 1000 IU (6000 IU) witaminy D.
11:28 Hrs. Siusiu (slomkowe).
11:35 Hrs. Jem kubek 100 g jogurtu OIKOS.
12:19 Hrs. Siusiu (zoltawe + lekko puszyste).
12:46 Hrs. Siusiu (prawie przezroczyste).
13:17 Hrs. Siusiu (prawie przezroczyste).
13:34 Hrs. 3-cia szklanka wody.
13:50 Hrs. Sciska mnie z glodu + biore lyzke stolowa oleju z oliwek.
14:01 Hrs. Siusiu (zoltawe + puszyste).
14:30 Hrs. Jem miseczke jagly + syrop klonowy + 5 suszonych sliwek. CBC radio podaje temperature w Toronto 2C.
16:22 Hrs. Siusiu (zoltawe + puszyste).
16:31 Hrs. Sciemnia sie + zaslaniam okna w domu + 4-ta szklanka wody.
17:09 Hrs. Jem 5 garstek orzeszkow ziemnych + 5-ta szklanka wody + 3 suszone morele + 6 pestek z moreli (wit. B17).
17:50 Hrs. Pije szklanke zielonej herbaty + 3 suszone figi.
18:14 Hrs. Po rozmowie z Tereska z NY.
19:00 Hrs. Siusiu (jasno-slomkowe + puszyste).
19:50 Hrs. 6-ta szklanka wody strukturowanej.
20:29 Hrs. Jem 13 pierogow z jagodami.
20:37 Hrs. Siusiu (jasno-slomkowe + puszyste).
21:28 Hrs. Jem kawalek ananasa.
21:55 Hrs. Jem kawalek ananasa.
22:10 Hrs. Siusiu (jasno-slomkowe + puszyste).
22:53 Hrs. Badam cisnienie krwi 6 razy pod rzad + wyciagam srednia.
1. 127/101 + puls 96 + arytmia.
2. 130/100 + puls 100 + arytmia.
3. 124/84 + puls 69 + arytmia.
4. 117/82 + puls 118 + arytmia.
5. 12/93 + puls 105 + arytmia.
6. 119/90 + puls 98 + arytmia.
Srednia: 122/91 + puls 97 + arytmia.
Kategoria: Nadcisnienie I stopnia (lagodne).
23:33 Hrs. 7-ma szklanka wody strukturowanej + 2 garstki migdalkow z suszonymi zurawinami.
No comments:
Post a Comment