Saturday, July 25, 2009

Herby

towarzysza nam w zyciu na kazdym kroku, chociaz na ogol ich nie zauwazamy. Ten najbardziej znany to herb panstwowy - widniejacy na tablicy urzedu i w klasie szkolnej. Gdy jednak uwazniej sie rozejrzymy, dostrzezemy herb miasta na ratuszu, tramwaju, autobusie i taksowce, a takze herb obcego panstwa nad wejsciem do ambasady. Herby panstwowe, wojewodzkie, miejskie i gminne ozdabiaja mapy, plany miast i widokowki oraz roznego rodzaju przedmioty pamiatkowe, umieszczane sa na dresach i koszulkach sportowcow, tablicach granicznych i witaczach.
Herby sa wytworem wspolnej dla niemal calej Europy chrzescijanskiej cywilizacji lacinskiej i zaadaptowanej przez nia symboliki siegajacej korzeniami starozytnych cywilizacji Mezopotamii, Persji, Grecji i Rzymu. Tresc herbow ksztaltowala sie pod wplywem wiary i etosu rycerskiego, a ich forma we wszystkich okresach dziejow byla wyrazem pradow artystycznych epoki. Na tarczach herbowych znajdziemy odzwierciedlenie otaczajacego nas swiata materialnego, a takze swiata ducha, idei i polityki. Przegladajac godla herbowe od tych najstarszych, z XII w., do wspolczesnych, bedziemy swiadkami rozwoju techniki od topora bojowego po model atomu, od mlotka po piec hutniczy i od kola wozu po samolot. Ludziom sredniowiecza wystarczal pas falisty, by przedstawic rzeke czy morze, ale w herbie Nelsona byl juz widok Nilu i palmy, a w dzisiejszych herbach panstw i miast zamorskich wystepuja realistyczne krajobrazy. Tarcze herbowe sa trzymane juz nie tylko przez dumne lwy, odwazne gryfy czy uduchowione anioly, ale takze przez egzotyczne zwierzeta oraz ludzi w strojach regionalnych lub ubraniu zawodowym. Na tarczach widnieja: orez, insygnia wladzy swieckiej i koscielnej, narzedzia i wytwory ludzkiej pracy oraz przerozne gatunki fauny i flory. Pojawily sie na nich takze znaki republikanskie oraz, na szczescie na krotko, symbole socjalizmu bolszewickiego i narodowego.
Bojowy znak rozpoznawczy, jakim poczatkowo byl herb, szybko stal sie rowniez znakiem osob i instytucji, ktore z wojskiem i wojna nie mialy nic wspolnego. Juz w czwartym cwiercwieczu XII stulecia herbow zaczely uzywac kobiety oraz miasta. Na poczatku XIII w. herbami pieczetowali sie niektorzy duchowni, mieszczanie, a nawet chlopi, w polowie tego stulecia herby przyjmowaly cechy, a pod jego koniec wspolnoty swieckie i religijne.
Ksztalt herbow swiadczy m.in. o postawach tych, ktorzy ich uzywali. Odwaznemu i dumnemu rycerzowi wystarczal znak piekny w swej prostocie i oszczedny w wyrazie, ale rozpieszczeni arystokraci czasow baroku chcieli pomiescic w swych herbach kolekcje koron i klejnotow, fantazyjne trzymacze, ordery i inne ozdoby.
Herbami, ktorych liczba w ciagu 850 lat urosla do kilku milionow, zajmuje sie heraldyka - w niektorych krajach uwazana za nauke pomocnicza historii. Ze wzgledu na ogrom materialu, dluga historie i specyficzne cechy herbow w roznych regionach przyswojenie wiedzy heraldycznej wymaga poswiecenia temu zagadnieniu wielu lat wytezonej pracy. Poglebienie tej wiedzy wymagac bedzie dokladniejszego poznania zrodel i literatury fachowej w wielu jezykach, zaznajomienia sie ze sztuka heraldyczna i sposobami opisywania herbow oraz rozeznania w koligacjach rodow panujacych. Po poznaniu heraldyki ogolnej mozna myslec o specjalizacji, czyli skoncentrowaniu sie na badaniu jednego z rodzajow herbow lub ogolu herbow w okreslonym regionie lub panstwie. Wsrod glownych rodzajow herbow mozna wyroznic: osobiste, rodowe (rody i rodziny), ziemskie (prowincje, ziemie, gminy), korporacyjne (miasta, cechy i gildie, instytucje, szkoly), koscielne (zakony, diecezje, opactwa) i panstwowe. Do podstawowego zakresu badan heraldycznych naleza: geneza i rozwoj herbow, zrodla heraldyczne, reguly i zasady budowania i opisywania herbow, ich tresc i znaczenie symboliczne oraz rola, funkcje i okolicznosci uzywania.
Taki jest przedmiot badan heraldyki teoretycznej, natomiast zadaniem heraldyki praktycznej jest ksztaltowanie artystyczne nowych herbow na podstawie zdobytej wiedzy teoretycznej. Zapotrzebowanie na nowe herby jest obecnie szczegolnie duze, poniewaz w wielu krajach nie ma ich jeszcze wiele gmin i jednostek terytorialnych powstalych w wyniku nowego podzialu administracyjnego. Wlasne herby chce miec takze coraz wiecej instytucji i osob prywatnych.
Heraldyke mozna uznac za fenomen europejskiej historii, o czym moze swiadczyc m.in. fakt, ze wiecej herbow powstalo w XX w. niz w czasie poprzednich ponad osmiu stuleci, a na poczatku XXI w. heraldyka jest sztuka nie tylko zywa, lecz w rozkwicie. Przedstawienie tego fenomenu Czytelnikowi w formie latwej do przyswojenia i jednoczesnie atrakcyjnej bylo celem, ktory przyswiecal mi przy pisaniu tej ksiazki i doborze ilustracji (Alfred Znamierowski, "Wprowadzenie", WIELKA KSIEGA HERALDYKI, Swiat Ksiazki, Warszawa 2008).

04:56 Hrs. Budze sie. Siusiu + lyk wody. Mocz koloru brunatno-czerwonawy. Herbatka ziolowa Flor*Essence ostro mnie czysci wewnatrz.

09:30 Hrs. Dzwoni Isabel. Budzi mnie na dobrze.

09:35 Hrs. Lektura tronowa. "Forum" (www.tygodnikforum.pl).

W swym wykladzie wygloszonym w Ratyzbonie przed trzema laty, a zwlaszcza w pozniejszych slowach skierowanych do Kurii Rzymskiej, papiez Benedykt XVI stwierdzil wyraznie, ze swiat islamu musi przystac na wartosci oswiecenia. I ze to nie oznacza oslabienia wiary, lecz przyjecie dwoch zasad, ktore papiez postrzega takze jako warunki wstepne powaznego dialogu miedzy wyznaniami: po pierwsze zaakceptowanie wolnosci religijnej jako niezbywalnego prawa czlowieka, po drugie zas - wprowadzenie rozdzialu panstwa od Kosciola. O tym, jak daleka droge wciaz ma do przebycia islam, swiadczy natychmiastowe odrzucenie slow papieza przez wielu muzulmanow (John Micklethwait, Adrian Wooldridge, 2009, opubl. w The Times, FORUM 25 / 22.06.-28.06.2009)

10:10 Hrs. Wskakuje na wage APSCO. 80 kg.

10:17 Hrs. Podnosze z werandy "National Post" (www.nationalpost.com) z "To cure honour killings 'cancer'. Islam is obsessed with women's sexuality" na okladce. Na dworze zachmurzenie. 21-stopniowo. Odczuwalne 26. Temp. w kuchni 22.1C.

10:55 Hrs. Gole prawie 3-tygodniowy zarost.

11:00-12:00 Hrs. Ogladam "Polish Studio" (www.polcu.com/ps).

11:13 Hrs. Komunisci z SLD (http://www.sojusz.pl/) obchodza "22 lipca". Stalinowskie swieto PRL-u. Podaja w dzienniku.

KPK

12:22 Hrs. Odpalam maszyne. Jade na zakupy.

12:41 Hrs. Krotka modlitwa u sw. Kazimierza (http://www.kazimierz.org/).

13:01 Hrs. Zakupy w Benna's. Kupuje "Gonca" (www.goniec.net) z "Krzyz w parku Paderewskiego!" na okladce. Na zewnatrz sklepu czestuje sie darmowymi: "Przeglad Tygodniowy" z "Zamachowcy przebrani za kobiety atakuja w Afganistanie" na okladce + "Wiadomosci" z "Ubezpieczenia ida nam w gore!" na okladce. Roncezwolka rozkopana. Wymieniaja kanalizacje.

13:19 Hrs. Wpadam do ksiegarni Polimex (www.polimex.com). Kupuje Alfreda Znamierowskiego "Wielka Ksiege Heraldyki" ($45). Takze "Przekroj" (www.przekroj.pl) z "Najlepsze blogi. Kowboje Gadu-Gadu. Facebook. Internet" na okladce. Jako gratis dostaje drugi magazyn "Wprost" (www.wprost.pl) z "Tanio zaplodnie. Kobiety samotne z wyboru sprawdzaja mezczyzn do roli reproduktorow. 800 zlotych dla dawcy plemnikow" na okladce.

13:47 Hrs. Zakupy w supermarkecie LOBLAWS.

13:57 Hrs. W domu.

15:00 Hrs. Wychodze z domu do Isabel. Leje. Bez parasolki. Posialem swoja w Bridgepoint Hospital. Petro-Canada na rogu ulicy bierze za litr paliwa $0.95.6. Wpadam naprzeciw do fryzjera.

15:25 Hrs. Wychodze od fryzjera ($19 = $5 napiwku = $24). Dalej leje.

15:35 Hrs. W wagoniku metra. Pelen.

15:58 Hrs. W tramwaju 505. Prawie pelen. Leje, Grzmi. Blyskawice.

16:08 Hrs. W szpitalu.

17:35 Hrs. Wychodze ze szpitala do chinskiej restauracji Eikona Restaurant. Kilka minut drogi od szpitala.

17:42 Hrs. Czekam w restauracji na zamowienie. Isabel dostala smaka na beef with broccoli + fried rice on the side + 2 spring rolls with soya sauce.

17:50 Hrs. Odbieram zamowienie.

17:54 Hrs. Znow w szpitalu z jedzeniem.

20:33 Hrs. Wychodze ze szpitala. Rozjasnilo sie. Zachod slonca. Isabel narzekala na bol watroby. Brala morfine.

20:38 Hrs. W tramwaju 504.

20:46 Hrs. W wagoniku metra. Pelen.

21:10 Hrs. W domu. Na dworze 21-stopniowo. Odczuwalne z wilgocia 29C. Temp. w kuchni 22.4C.

23:30 Hrs. Podlaczam sie do grupy wspierajacej wolnosciowca Marca Emery. Lidera partii marihuany w Kanadzie. Wojownika z prohibicja. Wieznia politycznego w Ameryce Polnocnej. Free Marc Emery na portalu Facebook (www.facebook.com).

No comments: